Τα υγρά λιβάδια της λίμνης Παμβώτιδας αποτελούν περιοχές εξαιρετικού ενδιαφέροντος προστασίας για την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα. Φιλοξενούν ένα μοναδικό είδος εντόμου, το Chorthippus lacustris, την κοινώς επονομαζόμενη ακρίδα της Ηπείρου (Epirus grasshopper). Το είδος είναι ενδημικό της Ηπείρου, δηλαδή υπάρχει μόνο στην Ήπειρο και πουθενά αλλού στον κόσμο, και μάλιστα με πέντε μόνο γνωστούς πληθυσμούς. Το εν λόγω είδος ζει στις πλημμυρικές υγρολιβαδικές εκτάσεις της περιοχής μας. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, τα αυγά του παραμένουν μέσα στο λασπώδες υπόστρωμα κάτω από το νερό, για να εκκολαφθούν την Άνοιξη όταν τη θέση των πλημμυρισμένων εκτάσεων καταλαμβάνουν σταδιακά υγρά λιβάδια με πλούσια βλάστηση, τα οποία αποτελούν και το ιδανικό ενδιαίτημα για την υγρόφιλη ακρίδα της Ηπείρου. Το καλοκαίρι εμφανίζονται πια τα ενήλικα άτομα και ξεκινάει η περίοδος της αναπαραγωγής, κατά την οποία το αρσενικό πραγματοποιεί έναν μοναδικό χορό για να προσελκύσει το θηλυκό, ενώ το Φθινόπωρο πια τα ενήλικα άτομα έχουν εξαφανιστεί, έχοντας όμως αφήσει τα αυγά τους στη λάσπη για να συνεχιστεί ο κύκλος της ζωής.
Οι συστηματικές επιχωματώσεις και αποξηράνσεις και η συνεχής πίεση αστικοποίησης στο λεκανοπέδιο έχουν ωθήσει το είδος στα πρόθυρα της εξαφάνισης, ενώ κατατάσσεται πια παγκοσμίως ως κρίσιμα κινδυνεύον (critically endangered), με βάση τα κριτήρια της Διεθνούς Ενώσεως IUCN (International Union for Nature Conservation).
Σε αυτό το πλαίσιο, προκρίθηκε ερευνητική πρόταση της Αν. Καθ. Β. Κατή του τμήματος Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων του Παν/μίου Πατρών, με αντικείμενο την οικολογική και γενετική μελέτη του είδους, από το Ίδρυμα Mohamed bin Zayed, με έδρα το Abu Dhabi των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (http://www.speciesconservation.org/). Το Ίδρυμα υποστηρίζει την προστασία ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση σε όλον τον κόσμο, δίνοντας προτεραιότητα σε ποιοτικές και επιστημονικά τεκμηριωμένες ερευνητικές προτάσεις που θέτουν σαφείς στόχους προστασίας και αποτροπής περαιτέρω εξαφανίσεων ειδών στον πλανήτη. Το ερευνητικό πρόγραμμα θα περιλαμβάνει την πλήρη οικολογική μελέτη του είδους και τη διερεύνηση του γενετικού του ρίσκου εξαφάνισης, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Γενετικής της Διατήρησης του τμήματος Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Παν/μίου Ιωαννίνων, υπό τη διεύθυνση του Δρ. Κ. Σωτηρόπουλου. Φιλοδοξεί να καταλήξει σε συγκεκριμένο σχέδιο δράσης για την άμεση προστασία του είδους και να ενεργοποιήσει όλους τους αρμόδιους φορείς για την υλοποίησή του υπό το συντονισμό του Φορέα Διαχείρισης της Λίμνης Παμβώτιδας, ώστε το είδος να ανακάμψει και να αποφευχθεί η εξαφάνισή του, αποκαθιστώντας στο μέτρο του εφικτού ανάλογα ενδιαιτήματα στην ευρύτερη περιοχή. Επίσης ένας άλλος σημαντικός σκοπός του προγράμματος είναι να γνωστοποιήσει την ιδιαίτερη παρουσία και τον τρόπο ζωής του μικρού αυτού εξαιρετικού κατοίκου του λεκανοπεδίου στο ευρύ κοινό.
Ο Φορέας Διαχείρισης της Λίμνης Παμβώτιδας, υποστηρίζοντας εξ αρχής την ως άνω επιστημονική πρωτοβουλία, πραγματοποίησε την πρώτη συνάντηση εργασίας με την ερευνητική ομάδα του έργου, όπου τέθηκαν οι όροι και οι στόχοι συνεργασίας και κοινής πορείας για τη διάσωση του σπάνιου και ενδημικού ορθόπτερου της Ηπείρου, που περιλαμβάνεται επιπλέον και στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων στην Ελλάδα.
Όσοι συμπολίτες μας ενδιαφέρονται να ακολουθήσουν τους ερευνητές πεδίου στις εξορμήσεις τους, να γνωρίσουν, να καταγράψουν και να φωτογραφήσουν τον ιδιαίτερο κύκλο ζωής του είδους και να υποστηρίξουν αυτήν την πρωτοβουλία, παρακαλούνται να επικοινωνήσουν με την ερευνητική ομάδα (pan.zacharopoulou@gmail.com) ή με το Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας.
