Φύλαξη /Εποπτεία της Προστατευόμενης Περιοχής

Η φύλαξη αποτελεί μια από τις βασικές αρμοδιότητες του Φορέα Διαχείρισης σύμφωνα με τον Ν. 2742/07-10-1999 (Φ.Ε.Κ. Α' 207/ 07-10-1999) άρθρο 15.

Ως περιοχή εφαρμογής της φύλαξης και επόπτευσης ορίζεται η περιοχή της Προστατευόμενης Περιοχής Λίμνης Παμβώτιδας. Περιλαμβάνει ουσιαστικά ολόκληρο το λεκανοπέδιο Ιωαννίνων.

Στο Φορέα Διαχείρισης απασχολούνται δύο φύλακες με εμπειρία στη φύλαξη Προστατευόμενων Περιοχών. Ο Φορέας Διαχείρισης για τη φύλαξη/επόπτευση της περιοχής ευθύνης διαθέτει δύο οχήματα και ένα σκάφος. Επίσης κιάλια και τηλεσκόπια διευκολύνουν το έργο των φυλάκων καθώς από κατάλληλες θέσεις θέας μπορεί να εποπτευθεί ευρύτερη περιοχή.

Κατά την ίδρυση του Φ.Δ. επικρατούσε μια άναρχη κατάσταση που στη λίμνη επικεντρωνόταν κυρίως σε μπαζώματα, εκτεταμένη ρύπανση, ανεξέλεγκτο κυνήγι, παράνομη αλιεία. Σήμερα με τις καθημερινές περιπολίες των φυλάκων, η κατάσταση έχει βελτιωθεί αισθητά, χωρίς βέβαια να απουσιάζουν μεμονωμένα περιστατικά.

Οι κύριες παραβάσεις που εντοπίζονται αφορούν:

Παράνομη απόθεση απορριμμάτων

Η ρύπανση με στερεά απόβλητα αποτελεί συνήθη παράβαση που αντιμετωπίζουν οι φύλακες. Η απόθεση απορριμμάτων αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα όχι μόνο για την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και την ανθρώπινη υγεία. Η ανεξέλικτη απόρριψη στερεών αποβλήτων εντός η εκτός αστικών περιοχών και σε οποιοδήποτε φυσικό αποδέκτη, απαγορεύεται σύμφωνα με τον Νόμο 1650/86 «Για την προστασία του περιβάλλοντος (άρθρο 12, παρ. 5 ΥΕΚ160/Α/16-10-1996), όπως τροποποιήθηκε με τον Ν3010/2002 (ΥΕΚ 91/Α/21-4-2002)». Οποιοσδήποτε προκαλεί ρύπανση ή υποβάθμιση του περιβάλλοντος τιμωρείται με ποινικές, αστικές και διοικητές κυρώσεις, που προβλέπονται από τα άρθρα 28, 29 και 30 του Ν.1650/86, όπως το τελευταίο άρθρο τροποποιήθηκε με τον Ν. 3010/2002 (ΥΕΚ 91/Α/21-4-2002). Από τους φύλακες γίνεται προσπάθεια εντοπισμού των παραβατών και υποχρέωσή τους στην απομάκρυνση των απορριμμάτων.

Απόρριψη ανεπεξέργαστων αστικών και βιομηχανικών λυμάτων.

Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα στην περιοχή αρμοδιότητας είναι η διάθεση ανεπεξέργαστων αστικών λυμάτων και κτηνοτροφικών αποβλήτων στις τάφρους που εκβάλλουν στη λίμνη. Η ρύπανση που προκαλείται στα επιφανειακά νερά από την απόρριψη των ανεπεξέργαστων λυμάτων συμβάλλει όχι μόνο στην υποβάθμιση και καταστροφή των ενδιαιτημάτων πολλών υδρόβιων οργανισμών, αλλά και στην υποβάθμιση του ευαίσθητου υγροτοπικού οικοσυστήματος της λίμνης.

Παράνομο κυνήγι

Η λίμνη αποτελεί προστατευμένη περιοχή ενταγμένη στο δίκτυο NATURA στην οποία απαγορεύονται δραστηριότητες όπως το κυνήγι. Για τον σκοπό αυτό υπάρχει σχετική απαγόρευση 5ετούς διάρκειας η οποία καθορίζει τα όρια απαγόρευσης. Εδώ εντοπίζεται το μεγάλο πρόβλημα καθώς παρά τις συνεχείς συστάσεις και αναφορές του Φ.Δ. προς το Δασαρχείο για επέκταση της απαγόρευσης και οριοθέτησης της σε δημόσιο δρόμο η κατάσταση παραμένει ασαφής, τα όρια είναι πολύ κοντά στην λίμνη και η φύλαξη της απαγορευμένης περιοχής από τον τοπικό κυνηγετικό σύλλογο είναι ανύπαρκτη. Παρ όλα αυτά οι καθημερινές περιπολίες τόσο περιμετρικά όσο και εντός της λίμνης κυρίως τις ώρες που διενεργείται συνήθως το παράνομο κυνήγι (στην ανατολή και στην δύση του ηλίου) δρουν αποτρεπτικά. Βέβαια αφού τα όρια απαγόρευσης είναι τόσο κοντά στη λίμνη το νόμιμο κυνήγι συνεχίζεται και οι κυνηγοί προτείνουν ακόμη και να επιτραπεί κάποιο κομμάτι της λίμνης.

Επιχωματώσεις (μπαζώματα)

Όσον αφορά τα μπαζώματα υπήρξαν αρκετές περιπτώσεις που με κάποια έρευνα εντοπίζονταν οι παραβάτες και τους ζητούνταν σχετική άδεια εξηγώντας τους το νόμο. Σήμερα τα μπαζώματα έχουν μειωθεί σημαντικά.

Παράνομη Αλιεία

Ο νόμος καθορίζει ότι επιτρέπεται μόνο η αλιεία με δίχτυ το οποίο   δεν πατάει στο βυθό. Ωστόσο στη λίμνη παρατηρούνται βολκά, νταούλια, παραγάδια και στην περίοδο της αναπαραγωγής το παραδοσιακό καμάκι. Πραγματοποιήθηκαν επαφές με την Διεύθυνση αλιείας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης η οποία έχει ενημερώσει ότι όλες οι άδειες  που έχει εκδώσει καθορίζουν σαν μέθοδο αλιείας την αλιεία με δίχτυ. Πρέπει λοιπόν σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες να γίνει κάποια ενημέρωση για το τι προβλέπει ο νόμος για αυτές τις περιπτώσεις ούτως ώστε αν δεν υπάρξει συμμόρφωση να παρθούν τα ανάλογα μέτρα. Ακόμη  αξίζει να αναφερθεί ότι η αλιεία απαγορεύεται κατά τον μήνα Μάιο, όταν αναπαράγονται τα ψάρια. Επίσης από τον μήνα Σεπτέμβριο έως και τον μήνα Ιανουάριο απαγορεύεται το ψάρεμα σε απόσταση 100 μέτρων από το νησί   λόγω του ότι στην περιοχή υπάρχουν (τους μήνες αυτούς) μεγάλοι πληθυσμοί πουλιών (κυρίως φαλαρίδων) οι οποίοι παλιότερα παγιδεύονταν σε δίχτυα που ρίχνονταν ειδικά γι αυτό τον σκοπό.

Άλλες παραβάσεις είναι οι εκχερσώσεις παρόχθιας βλάστησης, η ρύπανση από κτηνοτροφικά απόβλητα, παράνομες συνδέσεις αστικών υγρών αποβλήτων, κ.ά.